ক্লান্ত শিৰাত তৰুণ তেজ দৌৰা কবিজন

ক্লান্ত শিৰাত তৰুণ তেজ দৌৰা কবিজন
~~~~~~~……………………………~~~~~~~~
(দ্বিতীয় মৃত্যু তিথিত হীৰুদাক স্মৰণ)

শৈশৱতে শুনিছিলো এটা নাম 'হীৰুদা'। তেতিয়া ভাবিছিলো এই কবিতা লিখা দাদাজন কেনেকৈ সকলোৰে দাদা হয় বাৰুঃ দেউতাৰো দাদা মোৰো দাদা! কুইজ প্ৰতিযোগিতাসমূহত উৰি ফুৰা দেখিছিলো এজনী পখিলাঃ 'সুগন্ধি পখিলা'। তেতিয়া ভাবিছিলো কেনেকুৱা গোন্ধাই বাৰু এই সুগন্ধি পখিলাজনী! পঞ্চম শ্ৰেণীত পঢ়োতে প্ৰথম পাইছিলো সুগন্ধি পখিলাৰ গোন্ধঃ দাদাৰ হাইস্কুলৰ কিতাপত- 'মোৰ প্ৰাণৰো প্ৰাণৰ, মোৰ গানৰো গানৰ মোৰ দেশ'। তাৰ পাছত কৈশোৰত লুকাই লুকাই প্ৰেমৰ কবিতা পঢ়াৰ দিনত পিন্ধি লৈছিলো এটা কামিজঃ যি 'আৱৰণ খুলি হৃদয় জুৰায়'।তেতিয়াই এখন কিতাপ পাইছিলো- 'ভালপোৱাৰ বোকামাটি'; লুতুৰি পুতুৰি হৈছিলো সেই বোকামাটিত।
শৈশৱৰ পৰাইকবিতা বুলিলেই মোৰ বাবে বিকল্পহীন মোৰ প্ৰিয় কবিজনক প্ৰথম লগ পাইছিলো তেখেতৰেই স্নেহতীৰ্থত। গোলাঘাটত অনুষ্ঠিত "কবি কণ্ঠত কবিতাঃ হীৰুদাৰ স্ব-নিৰ্বাচিত কবিতা পাঠ" শীৰ্ষক অনুষ্ঠান এটাৰ বাবে তেখেতক গুৱাহাটীৰ পৰা আগবঢ়াই আনিবলৈগৈছিলো। প্ৰথম দেখাতে সে জীৰ্ণ-শীৰ্ণ বিখ্যাত কবিজনে মোৰ মনত কবি হিচাপে নহয়, এজন আতি সহজ-সৰল, আন্তৰিকতাপূৰ্ণ ব্যক্তি হিচাপেহে ৰেখাপাত কৰিলে। তেতিয়াৰে পৰা তেখেতৰ লগত ক্ৰমে ক্ৰমে মোৰ সম্পৰ্ক গাঢ় হৈ পৰিল। প্ৰায়ে ফোনত কথা পাতিছিলো। গুৱাহাটী গ'লেই স্নেহতীৰ্থত এপাক সোমাই আহিছিলো। হীৰুদাই আড্ডা দি বৰ ভাল পাইছিল।তেখেত বৰ ৰসাল মানুহ আছিল,কথা বিলাক ৰসলগাই ক'ব জানিছিল। তেখেতে আড্ডাত কোৱা কথা কেইটামানকোৱাৰ লোভ সামৰিব নোৱাৰিলোঃ এবাৰ হীৰু দা ট্ৰেইনত কলকাতাৰ পৰা অকলে আহিবলৈ লৈছে।যথা সময়ত নিজৰ চিটত বহিলহি। তেনেতে এজন মাৰোৱাৰীয়ে আহি তেখেতক সুধিলে বোলে 'চিট হৌগা' হীৰুদাই বোলে 'হৌগা'। তেনেদোৰে বাৰে বাৰে সুধি থকাৰ কাৰণে হীৰুদাই মানুহজনককাষতে বহিবলৈ দিলে। আচল কথাটো হীৰুদাই পাছতহে জানিব পাৰিলে। কথাটো হ'ল হীৰুদাই বোলে এটা ক'লা কোট পিন্ধি আছিল আৰু আহিবৰ সময়তে বুটাম এটা চিগাত কোনোবা এজনে লৰালৰিকৈ লগাই দিয়া বুটামটোত লিখা আছিল 'ইণ্ডিয়ান পুলিচ'! গতিকে মানুহজনে হীৰুদাক টিটি বুলি ভাবিলে।
এবাৰ মানুহ এজনে হীৰুদাক সুধিলেহি- 'সিবিধৰ বৰাৰ ঘৰ কোনটো' হীৰুদাই বোলে সিবিধৰ মানে তেখেত কোন বিধৰ এতিয়া! আচলতে নামটো হেনো শিবিধৰ বৰা আছিল। এবাৰ হীৰুদাই চুলি কটাবলৈ চেলুন এখনলৈ গ'ল। আগফালে লিখা আছে- 'ইয়াত আৰামত চুলি কটা হয়'। হীৰুদাই সোমাই গৈ নাপিতজনক সুধিলে 'আৰাম কাৰ তোমাৰ নে মোৰ'! মই হয়তো কথা বিলাক ৰসলগাকৈ লিখিব পৰা নাই! কিন্তু হীৰুদাৰ মুখৰ পৰাএইবিলাক কথাই ৰসাল হৈ ওলাইছিল।শেষ আৰু এটাঃ নৱবৰ্ষৰ বিশেষ সংখ্যাৰ বাবে বাতৰি কাকতৰ সাক্ষাতকাৰ। সাংবাদিকৰ প্ৰশ্ন- 'নতুন বছৰত হীৰুদাই কি বিচাৰে' হীৰুদাৰ চমু উত্তৰ- 'এখন নতুন কেলেণ্ডাৰ'!
.কবি হিচাপে হীৰুদা যিমান ডাঙৰ কবি, সাধাণ মানুহ হিচাপে তেখেত সিমানে সহজ-সৰল, অমায়িক। তেখেতৰ এই সৰলতাই তেখেতক কবি হিচাপে অধিক মহীয়ান কৰি তুলিছেঃ 'কবি মই নাছিলো কোনো কালে'। হীৰুদা আৰু বৰমাৰ মৰম-আন্তৰিকতাই মোক বাৰে বাৰে স্নেহতীৰ্থলৈ টানি নিছিল। সেয়েহে গুৱাহাটীলৈ গ'লে তালৈ নোযোৱাকৈ থাকিব নোৱাৰিছিলো। আগতেই কৈছো হীৰুদাই আড্ডা দি বৰ ভাল পাইছিল।বৰমাৰ হাতৰ চাহৰ জুতি লৈ লৈ আমিআড্ডাত বহিছিলো। সাম্প্ৰতিক আৰ্থ-সামাজিক, ৰাজনৈতিক অৱস্থাৰ পৰা বিভিন্ন ৰসাল বিষয় আৰু অৱশ্যেই সাহিত্যৰ কথাই আমাৰ আড্ডাত ঠাই পাইছিল। তেখেতে সকলো সময়তে নিজৰ কবিতাৰ কথা পাতিবেয়া পাইছিল। সেয়েহে তেখেতে নিজে কবিতাৰ কথা ওলিয়ালেহে মই তেখেতৰ কবিতাৰ বিষয়ে থকা খু-দুৱনি মাৰিছিলো। তেখেতৰ সৰু সৰু অথচ নিতোল কবিতা বিলাকৰ নিভাঁজ অসমীয়া শব্দবোৰৰ কথা মই প্ৰায়ে কৈছিলো। তেতিয়া তেখেতে কয়- 'শব্দবিলাক নাইকিয়া হৈ গৈছে,সেয়েহে তোমালোকে জানিবৰ বাবেই লিখো'। হীৰুদা আছিল চিৰ তৰুণ। তেখেতৰ স্বাস্থ্য ভাগি পৰিছিল যদিও দেহত সদায় দৌৰি আছিল তৰুণ তেজঃ 'মোৰ ক্লান্ত শিৰাৰ তৰুণ তেজ, কোন জোৱাৰৰ বাবে উদ্বেগ'। .মনৰ জোৰতেই তেখেতে ভগ্ন স্বাস্থ্যক বহু পৰিমাণে সবলকৰি ৰাখিছিল। কিন্তু লাহে লাহে হীৰুদাৰ স্বাস্থ্য একেবাৰে ভাগি পৰিছিল। চিকিৎসালয়তো থাকিব লগা হৈছিল।ঘূৰি অহাৰ পাছত খবৰ ল'বলৈ যাওঁ হাঁহি হাঁহি কৈছিল-'বুজিছা আশীত ভৰি থ'লো, মনত থকাৰপৰা হস্পিতেলত থকা মনত নাই,এইবাৰহে থাকিলো।' হীৰেন ভট্টাচাৰ্য বহুত ডাঙৰ মানুহ আছিল যদিও মই দেখা হীৰুদা কিন্তু শিশু আছিল। তেখেতক সকলো সময়তে যত্ন লৈ থাকিব লাগিছিল, নিয়ন্ত্ৰণ কৰি থাকিব লাগিছিল। খেয়ালী মনৰ বৰদেউতাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰি তেখেতৰ জীৱনটোক শৃংখলিত কৰি ৰাখিছিল এগৰাকী নাৰীয়ে। তেখেত হ'ল বৰমা পাৰুলদেৱী। হীৰুদাই তেখেতক ধেমালিতে 'হেড মাষ্টৰণী' বুলিছিল। প্ৰায়ে চাহকাপ দিবলৈ আহি বৰমাও আমাৰ আড্ডাত বহিছিলহি। কৈ গৈছিল বৰদেউতাৰ খেয়ালী মনৰ কথা,শিশু সুলভ কাৰুকাৰ্য বিলাকৰ কথা। বৰদেউতাই শুনি মিচিক মিচিক হাঁহি থাকিছিল আৰু মাজে মাজে কোনো কথাত মৃদু আপত্তি কৰি উঠিছিল।
'পৃথিৱী মোৰ কবিতা' বুলি কোৱা হীৰুদাৰ বাবে কবিতাই আছিল জীৱন। এই জীৱন এৰি 'উভতি যে মই আহিব নোৱাৰো' বুলি হীৰুদা গুছি যোৱা দুবছৰেই হ'ল। দিন হিচাপে হীৰুদাক বেছি দিন লগ পোৱা নাছিলো। কিন্তু যি কেইদিন বাবে লগ পাইছিলো, সেইকেইদিনতে তেখেতে মোৰ বুকুৰ গভীৰতলৈ শিপাই শিপোৱাদি শিপালে। হীৰুদাই এই সান্নিধ্য মোৰ বাবে আজীৱন স্মৰণীয় হৈ ৰ'ব।

4 July, 2014